De rijksbrede visie op publiek leiderschap
De rijksbrede visie op publiek leiderschap is gebaseerd op eerdere inzichten, brede praktijkervaring en verschillende soorten wetenschappelijk onderzoek.
Maak in onderstaande animatie kennis met de rijksbrede visie op publiek leiderschap in drie minuten (Nederlands), of ontdek de visie en bijbehorend materiaal via deze interactieve infographic.
Audiotranscript animatie ‘Visie op publiek leiderschap’
Nederland verandert, de maatschappij verandert en daarmee ook de rol van Rijksoverheid. Publiek leiders geven richting aan deze verandering. Dat betekent ook iets voor hun eigen leiderschap. Daarom heeft het DG Algemene Bestuursdienst een rijksbrede visie op publiek leiderschap voor managers binnen de publieke sector. Het Kompas voor publiek leiderschap geeft leiders handvatten om samen met anderen gemeenschappelijke doelen te realiseren. Leiderschap ligt immers niet bij één persoon. Bij complexe maatschappelijke vraagstukken is samenwerken en leiderschap delen essentieel. Zowel binnen organisaties, tussen organisaties als richting politiek.
Wat is de verandering?
De grote maatschappelijke opgaven van vandaag vragen om samenwerking over de grenzen van organisaties. Complexe vraagstukken moeten samen met andere overheden en partners vanuit meerdere invalshoeken bekeken worden. De burger en maatschappelijke opgave staan daarin altijd centraal.
Hoe werk je met het Kompas?
Een publiek leider vervult verschillende rollen: maatschappelijk partner, politiek adviseur en manager. Iedere rol stelt andere eisen aan de leider. Leidinggevenden laten ambtelijk vakmanschap zien in hun leiderschap door invulling te geven aan hun eigen rollen én leiderschap te delen. Het kompas biedt hiervoor tien concrete handelingsrichtingen. Leidinggevenden hebben daarbij niet zelf hét antwoord maar komen tot oplossingen door de juiste teamleden en partners samen te brengen en hun expertise te benutten. De rol van de leider verschuift dus, van iemand die bepaalt naar iemand die richting geeft aan leiderschap als gedeeld proces.
Hoe gaan we verder met het Kompas?
Het Kompas is geen eindpunt. Leidinggevenden binnen de Rijksoverheid blijven de dialoog opzoeken over hun rol. Daarnaast vertaalde het DGABD de visie naar werving en selectie en leren en ontwikkelen. Ook blijft het DGABD leiderschapsontwikkeling volgen via meerjarig onderzoek. In werving en selectie en leren en ontwikkelen werkt het DGABD vanuit drie nieuwe kernwaarden voor publiek leiderschap. Een leider zorgt binnen de organisatie voor de juiste balans daartussen. Dat betekent:
- actieve samenwerking met anderen binnen en buiten de overheid bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken;
- actief luisteren naar maatschappelijke signalen en daarnaar handelen;
- stilstaan bij en verantwoording afleggen over ethische waarden en integriteitsvraagstukken.
Het juiste evenwicht tussen kennis, ervaring, vaardigheden en persoonlijkheid. Dat is wat de leider inbrengt. Een leider reflecteert op het eigen gedrag, is stressbestendig in onzekere situaties en deelt leiderschap met een team. Een leider is in verbinding met de omgeving en weet wat er bestuurlijk speelt. Een leider herken je daarnaast aan het vermogen snel te schakelen tussen ideeën, en weet vanuit een heldere visie richting te geven aan een organisatie. Om zo de publieke zaak optimaal te dienen.
Geschreven eindtekst
De rijksbrede visie op publiek leiderschap kwam tot stand in gesprek met honderden personen binnen en buiten de Rijksoverheid. Deze visie is een optelsom van het ‘Kompas voor publiek leiderschap’, wetenschappelijk onderzoek van het Leiden Leadership Centre (Universiteit Leiden) én de doorvertaling van het DGABD.
Meer weten over? Bezoek de ABD-website. Daar vind je een interactieve infographic met meer informatie.
De visie beschrijft de context en schetst concrete handelingsrichtingen voor leiderschap in die context. Op deze manier ondersteunt, inspireert en prikkelt de visie publieke leiders – op alle niveaus binnen de (Rijks)overheid. De rijksbrede visie is vertaald naar de werving en selectie door directoraat-generaal Algemene Bestuursdienst en het leer- en ontwikkelprogramma van DGABD.
Turbulente tijd, beweeglijke visie
Een goede verbinding tussen de dagelijkse dynamiek van de samenleving en de thema’s uit de rijksbrede visie vereist dat de rijksbrede visie op publiek leiderschap dynamisch is. Daarom is ook deze visie dynamisch, onder meer op basis van doorlopend wetenschappelijk onderzoek naar ontwikkelingen in leiderschap.
De kern van de rijksbrede visie op leiderschap
De rijksbrede visie op publiek leiderschap biedt houvast en geeft richting aan publiek leiderschap, in een uitdagende context vol schuivende panelen. De visie beschrijft die context. En de visie beschrijft welk leiderschapsgedrag past bij leiderschap in die context. Niet als pasklaar voorschrift, maar als set wenselijke richtingen om vanuit te handelen – en daarbij andere betrokkenen mee te nemen.
De opgave centraal
De samenleving is complex en veeleisend, de opgaven zijn groot en hebben veel kanten. Dat stelt andere eisen aan de overheid – en aan publieke leiders.
Dimensies van de context
Het Kompas voor publiek leiderschap – visie op wenselijke leiderschapsrichtingen analyseert en beschrijft de context waarin publieke leiders werken aan die (maatschappelijke) opgaven. De huidige situatie laat zich omschrijven als een optelsom van de turbulente tijd, de veeleisende samenleving, de complexe overheid en het politiek-ambtelijk samenspel. Deze dimensies zorgen voor druk. In die druk maakt de persoonlijke inbreng van de publieke leider het verschil.
Richtingen voor leiderschapsgedrag
Effectief leiderschapsgedrag kan zich in dit spanningsveld in verschillende richtingen bewegen. Het Kompas beschrijft tien concrete handelingsrichtingen: handel in onzekerheid, bewaak de lange lijnen, geef de overheid gezicht en gevoel, denk en handel inclusief, werk samen en deel leiderschap, creëer een veilige werkomgeving, neem ruimte en geef ruimte, wees open en verantwoord je proactief, heb geen pantser en toon ruggengraat, zet hen die jij leidt in hun kracht en vraag feedback.
Van rijksbrede visie naar publiek leiderschap
Werven en selecteren
De rijksbrede visie op publiek leiderschap is vertaald naar de werving en selectie van publieke leiders door directoraat-generaal Algemene Bestuursdienst. Zo staat de opgave centraal. De dynamiek van de maatschappelijke context vraagt om leiders die zichtbaar leiderschapsgedrag tonen. De visie biedt handvatten voor dat leiderschapsgedrag in de vorm van wenselijke handelingsrichtingen. Daarnaast is er een vertaling gemaakt naar de rollen, kernwaarden en competenties van een publiek leider. Lees hier meer over deze aspecten van publiek leiderschap in de praktijk.
Leren en ontwikkelen
De rijksbrede visie ligt ook ten grondslag aan het leer- en ontwikkelaanbod van DGABD. Je vindt hierin ook een e-learning over de visie.
Contact
Wil je reageren? Of heb je vragen over dit traject? Mail dan naar Postbus.dgabd@minbzk.nl.